تسمه نقاله
یک تسمه نقاله (conveyor belt) در واقع وسیله یا جزء حمل کنندهٔ یک سیستم انتقال مواد تسمه ای میباشد (که اغلب این سیستم به صورت خلاصه تسمه یا نوار نقاله نامیده میشود). سیستم انتقال مواد تسمه ای که کانوایر تسمه ای هم گفته میشود یکی از انواع متعدد سیستمهای نقاله ای میباشد. یک سیستم انتقال نقاله ای از دو یا چند قرقره (گاهی اوقات از آنها به عنوان درامز یا طبلک یاد میشود) تشکیل شدهاست به همراه یک حلقه بی پایان از تسمه یا نواری که مواد را حمل میکند و به دور آنها میچرخد.
برخی از سازندگان عمده و همچنین ارائه دهندگان خدمات مربوط به سیستمهای کانوایری و تسمه نقالهها در سطح جهانی عبارتند از:SIG از ایتالیا، تیسن کروپ از آلمان، فِنر پی.ال.سی از انگلستان، تِنوا تاکراف از آلمان و تکنولوژی ترا نووا از آمریکا.
تاریخچه (روز شمار)
نخستین تسمه نقاله در قرن نوزدهم مورد استفاده قرار گرفت.
در سال ۱۸۹۲، توماس رابینز اقدام به اختراع مجموعهای از محصولات کرد که منجر به توسعه و استفاده تسمه نقاله در معادن برای جا به جایی مواد معدنی از قبیل: زغال سنگ، سنگ معدن و … شد.
در سال ۱۹۰۱ ساندویک اقدام به ساخت و تولید تسمه نقاله استیل کورد (تسمه نقاله فولادی) کرد. در سال ۱۹۰۵ ریچارد ساتکلیف نخستین تسمه نقالهٔ ویژه برای حمل و جا به جایی زغال سنگ در معادن را تولید و عرضه کرد که منجر به انقلاب صنعتی بزرگی در صنعت معدن شد.
در سال ۱۹۱۳ هنری فورد خطوط مونتاژ تسمه نقاله را در مجموعهٔ کارخانه اتومبیل سازی فورد راهاندازی کرد.
در سال ۱۹۷۲ “جامعه فرانسه REA” طولانیترین سیستم انتقال از طریق نوار نقاله را به طول ۱۳٫۸ کیلومتر ایجاد کرد.
در سال ۱۹۵۷ شرکت لاستیک سازی گودریچ در آمریکا اقدام به تولید و عرضه نوعی از تسمه نقاله نمود که تا رسیدن به سیستم تسمه نقالهٔ انبوه ادامه داشت. این سیستم با داران بودن یک پیچ کمتر، عمری طولانیتر نسبت به تسمه نقالههای قدیمی داشت چرا که تمام سطح نقاله را پوشش میداد.
این نوع از نوار نقاله دیگر تولید نمیشود چرا که تسمههای امروزی بدون هیچ پیچشی عمری طولانیتر و لایههایی بیشتر دارند. در سال ۱۹۷۰، کمپانی «اینترالاکس» در شهر لوییزیانا حق انحصاری تولید انواع مختلف تسمه نقالهٔ لاستیکی را به نام خود ثبت کرد.
طولانیترین نوار نقالهها
طولانیترین سیستم انتقال نقاله ای در جهان در منطقه ای بیابانی در جنوب کشور مراکش به نام صحرای غربی وجود دارد. طول این تسمه نقاله ۹۸ کیلومتر (۶۱ مایل) است و از معادن فسفات شهرک بوکراع تا ساحل جنوبی شهر العیون ادامه دارد.
طولانیترین سیستم نوار نقاله ای استفاده شده در فرودگاه در فرودگاه بینالمللی دبی وجود دارد که چمدانها را به طول ۶۳ کیلومتر (۳۹ مایل) جابهجا میکند. این سیستم توسط شرکت زیمنس نصب و در سال ۲۰۰۸ راه اندازی شد.
معدن آلومینیم بوکسیت در غرب استرالیا دارای طولانیترین سیستمهای تسمه نقاله یک تکه هستند که طول یکی ۳۱ کیلومتر و دیگری ۲۰ کیلومتر است. این سیستم تسمه نقاله مواد معدنی فرآوری نشده را بهطور مستقیم به پالایشگاه فرآوری آلومینیوم منتقل میکند.
یکی دیگر از طولانیترین سیستمهای تسمه نقاله یک تکه از شهر مگالایا در هندوستان به کارخانه سیمانی در بنگلادش به طول ۱۷ کیلومتر است که ۹۶۰ تن مواد از قبیل سنگ آهک را انتقال میدهد. (۷ کیلومتر از این تسمه نقاله در هندوستان و ۱۰ کیلومتر آن در بنگلادش قرار دارد) این سیستم توسط کمپانی فرانسوی AUMUND طراحی و راهاندازی شدهاست.
انواع کاور لاستیکی یا پوشش تسمه نقاله
پوشش یا کاور لاستیکی به ۴ دسته کلی تقسیم میشود که عبارتند از مقاوم در برابر خوردگی، سایش و پارگی، مقاوم در برابر حرارت، مقاوم در برابر آتش، مقاوم در برابر روغن و مواد شیمیایی.
تسمه نقاله در صنایع گوناگون
تسمه نقاله در صنعت سیمان
شرایط عملیاتی ویژه در صنعت سیمان، یکی از سختترین محیطهای کاری را برای تسمه نقاله به وجود میآورد. تسمه نقاله در سیمان با متریالهای پایه با سایندگی بسیار زیاد و موادهایی با دمای بسیار زیاد مانند کلینکلر داغ که از شدت حرارت کاملاً سرخ میشوند – در تماس هستند.
حرارت مداوم و کشیدگی اجتناب ناپذیر در الواتورها شرایط دشواری را برای تسمه نقالهها پدیدمیآورند. به دلیل هزینههای بالقوه زیادی که بر اثر پاره گی تسمه نقالهها در کارخانههای سیمان به وجود میآید میبایست از تسمه نقالههایی استفاده نمود که از طول عمر مناسبی برخوردار باشند که برخی گریدهای آن در شرایط سخت کاری و دمای بسیار زیاد، تا ۴۰۰ درجه سانتی گراد هم عملکرد مناسبی دارند.
تسمه نقاله در معادن
از آنجا که ایمنی از اهمیتی اساسی برخوردار است، در معادن زیرزمینی میبایست از تسمه نقالههایی استفاده نمود که واجد مقاومت در برابر آتش هستند؛ و بهطور کل در معادن باید تسمه نقالههایی با پوششهای مقاوم در برابر عواملی چون ساییدگی، بریدگی (پارگی) استفاده نمود که تا انتقال مواد تا محل مخلوط سازی، فرآوری و انبارداری را در شرایط عملیاتی در بر میگیرد.
معادن زغال سنگ و فرآوری سنگ آهن مقدار عمده ای از مواد معدنی که به عنوان مواد خام در صنایع اصلی مورد استفاده قرار میگیرند با استخراج از معادن به دست میآیند. این امر بهطور مداوم نیازمند به کانوایر (تسمه نقالههای) با مقاومت بالا در برابر ضربات سنگین، مقاومت در برابر پاره گی و سایش زیاد است تا بتوانند به بهترین نحو هزاران تن مواد معدنی (اولیه یا فرآوری شده) را جابهجا کنند.
تسمه نقاله در صنعت فولاد
در صنعت فولاد نیز از تسمه نقالههایی در طیفهای مختلف استفاده میشود که با پوششهای مقاوم در برابر سایش و حرارت قابلیت استفاده در تمامی فرآیندهای تولید و ساخت در کارخانجات فولاد را دارند. عمده مواد جابهجا شونده از طریق نوار نقاله در کارخانه فولاد، سنگهای معدن، کوکها، کلوخه و انواع پالت میباشد.
تسمه نقاله در صنایع غذایی